Nowy etap procedowania projektu ustawy – o aktywności zawodowej!
W październiku 2022 informowaliśmy o ogłoszeniu projektu ustawy, która ma zastąpić aktualnie obowiązującą ustawę – o aktywności zawodowej i instytucjach rynku pracy, a później publikowaliśmy obszerna opinię PIFS o tym projekcie. Przez ostatnie trzy miesiące nie pojawiały się żadne nowe informacje w sprawie tego projektu. 5 kwietnia zostały na RCL opublikowane nowe materiały w tej sprawie, m.in. podsumowanie konsultacji, protokół rozbieżności, a przede wszystkim nowa wersja projektu datowana na 27 marca 2023 r. i jej uzasadnienie. Materiały te można znaleźć pod linkiem https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12364850/katalog/12917052#12917052 po kliknięciu na poz. 5 - Komitet Rady Ministrów do Spraw Cyfryzacji.
Przystępujemy do analizy tych dokumentów, a o rezultatach będziemy Was informować. Prosimy także o wasze komentarze i uwagi do tych dokumentów na adres Andrzej.lech@pifs.org.pl
-------------------------------------------------------------------------
Projekt ustawy o aktywności zawodowej został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w zakładce „Projekty aktów prawnych” oraz na stronie Rządowego Centrum Legislacji w zakładce „Rządowy Proces Legislacyjny”.
Na przełomie września i października br. ogłoszony został projekt nowej ustawy, która ma zastąpić aktualnie obowiązującą ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 roku – o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Planowane wejście w życie nowej ustawy to 1 stycznia 2023 roku. Aktualnie trwa proces legislacyjny, w którym nie powinno zabraknąć głosu sektora usług rozwojowych, z uwagi na istotne znaczenie wielu obszarów regulowanych tą ustawą na rynek usług rozwojowych i działalność firm szkoleniowych.
To bardzo obszerna regulacja, podobnie jak ustawa, którą ma zastąpić – projekt zawiera 435 artykułów na 279 stronach. Samo uzasadnienie projektu to 99 stron tekstu. Z punktu widzenia naszego sektora szczególnie istotne regulacje zawarte są w Dziale VII, Rozdziale 3 - Rozwój zasobów ludzkich (str.81-98, art.95-128), oraz w Dziale VIII, Rozdziale 6 – Środki Funduszu Pracy na finansowanie zadań w ramach KFS (str. 197-199, art. 282-287). To nie oznacza, że w pozostałych działach projektu nie znajdują się propozycje o istotnym znaczeniu systemowym, czy też ważne dla tych firm sektora, które poza działalnością szkoleniową realizują inne formy pomocy regulowane ustawą, takie jak np. pośrednictwo pracy czy poradnictwo zawodowe. Na projekt patrzymy zatem całościowo, a każdy z nas może wnieść do wypracowywanej w imieniu naszego sektora opinii swój wkład, wynikający ze szczególnych kompetencji i doświadczeń praktycznych.
Dla ułatwienia analizy projektu ustawy załączamy oryginalne wersje samego projektu ustawy oraz jego uzasadnienie.
Projekt ustawy o aktywności zawodowej
Uzasadnienie
Biorąc pod uwagę obszerność powyższych dokumentów przygotowaliśmy jako Polska Izba Firm Szkoleniowych także w osobnym pliku skrót uzasadnienia, zawierający wyciąg tych fragmentów uzasadnienia, które wydają się szczególnie warte uwagi właścicieli firm sektora usług rozwojowych.
Skrót uzasadnienia projektu - kluczowe wątki dla sektora
Poniżej znajdziecie specjalnie sporządzony dla Was spis treści projektu ustawy – o aktywizacji zawodowej, obrazujący strukturę i zakres regulowany projektem, zamieszczony na koniec informacji, który pomoże odnaleźć łatwiej właściwe strony i artykuły.
Dział I - Przepisy ogólne – str. 1-13
Dział II – Polityka społeczna i dialog społeczny – str.13-18
Dział III – Publiczne służby zatrudnienia – str. 18-37
Dział IV – Konta indywidualne i System informatyczny – str.37-38
Dział V – Rejestr centralny – str. 38-54
Dział VI – Rejestracja i status bezrobotnego i poszukującego pracy – str. 54-61
Dział VII – Formy pomocy – str. 61-184 ( w tym Rozdział 3 – Rozwój zasobów ludzkich – str. 81-98, art. 95-128)
Dział VIII – Fundusz Pracy – str. 184-210 (w tym Rozdział 6 – Środku Funduszu Pracy na finansowanie zadań w ramach KFS – str. 197-199, art.282-287)
Dział IX – Agencje zatrudnienia – str. 210-223
Dział X – Ochotnicze Hufce Pracy – str. 223-235
Dział XI – Nadzór i kontrola – str. 236-237
Dział XII – Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy – str. 237-240
Dział XIII – Zmiany w przepisach – str. 240-273
Dział XIV – Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe – str. 273-279
Kilka spostrzeżeń ze wstępnego przejrzenia projektu i jego uzasadnienia
Uregulowanie omawianego obszaru w formie nowej ustawy wydaje się ze wszech miar uzasadnione po 20 latach obowiązywania ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jej licznych nowelizacjach i wobec nieefektywności wielu jej postanowień. Kierunek wielu zmian wydaje się racjonalny i zbieżny z postulatami formułowanymi także przez sektor usług rozwojowych. Ale sam kierunek zmian, nawet słuszny, wymaga analizy pod kątem rzeczywistych skutków i praktycznego oddziaływania uregulowań szczegółowych. Kilka komentarzy poniżej ma charakter wybiorczy i subiektywny. Taki jaki był możliwy po wstępnym przejrzeniu obszernych dokumentów. Na pewno jest wiele innych wątków istotnych i innych spojrzeń, które razem mogą złożyć się na wypracowanie pełnego obrazu.
Wnioskodawca deklaruje zachowanie struktury i zadań służb zatrudnienia, a zmiany określa jako usprawniające i dostosowujące do współczesnych potrzeb. Ale nie wszystkie proponowane rozwiązania dotyczące zarówno ministra właściwego ds. pracy jak i WUP i PUP wydają się z tego punktu widzenia oczywiste. Szczególną uwagę warto zwrócić na szerokie uregulowanie funkcjonowania rad rynku pracy na wszystkich szczeblach – w intencji podniesienia ich rangi, ale chyba z nadmiernymi uregulowaniami dotyczącymi reprezentatywności, co może nie służyć ich sprawności i efektywności. Rady rynku pracy opiniują istotne dla funkcjonowania firm sektora usług rozwojowych dokumenty (np. przeznaczenie środków KFS) i warto zadbać o reprezentację w nich naszego sektora. Ustawa nam jej nie zapewnia, ale praktyka pokazuje, że tam gdzie sektor ma zorganizowaną reprezentację w regionie, tam osoby rekomendowane przez PIFS są w składach rad rynku pracy.
W projekcie nie widać znaczącej zmiany w podejściu do Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Proponowane uściślenia i zmiany nie są satysfakcjonujące i na pewno nie zapewniają przejrzystości i korelacji z innymi systemami, np. ZSK.
Urzędy pracy mają mieć większą swobodę w doborze form pomocy i jej indywidualizacji, ale równocześnie uzyskają dostęp „do wybranych informacji na temat sytuacji klienta do którego adresowana jest pomoc”, dostępnych w ramach danych ZUS, KAS czy PIP.
Zdecydowano się na rezygnację z prowadzenia Rejestru Instytucji Szkoleniowych (RIS), co jest zabiegiem ze wszech miar słusznym.
Podmioty realizujące szkolenia dla osób bezrobotnych będą musiały za to być zarejestrowane w Bazie Usług Rozwojowych (BUR) (przewidziano roczny okres na dostosowanie). Szczegółowej analizy wymaga teraz praktyczne funkcjonowanie tych regulacji, które może stanowić wyzwanie dla wielu podmiotów. Dla rynku usług rozwojowych istotne staje się pytanie czym staje się powoli BUR i na ile przewidywalny jest wpływ BUR na rynek usług rozwojowych w Polsce.
Projekt przewiduje delegację ustawową do wydania rozporządzenia w sprawie pomocy bezrobotnym w nabywaniu oraz potwierdzaniu wiedzy i umiejętności, w którym przewiduje się m.in. wskazanie kryteriów wyboru instytucji szkoleniowej, elementów umowy z tą instytucją, jak też elementów zaświadczenia o ukończeniu szkolenia.
Wiele istotnych zmian dotyczy Krajowego Funduszu Szkoleniowego. Wiele z nich można oceniać pozytywnie, ale każdy szczegół może tu okazać się istotny i nie zawsze pozytywny w skutkach. Dużym nieporozumieniem wydaje się wyłączenie w ustawie możliwości finasowania z KFS „tzw. szkoleń miękkich”, jak też argumentacja zawarta w uzasadnieniu do projektu.
Ocenie też należy poddać wskazanie w ustawie zasady wyboru przez podmiot, któremu przyznano wsparcie z KFS, realizatora dofinansowywanych działań, zobowiązujące firmy, które nie muszą stosować przepisów PZP do czynności, a jakie zdaniem projektodawcy zapewnią „rozeznanie rynku i racjonalne oraz transparentne dokonanie wyboru realizatora kształcenia ustawicznego”. Przepis, intencjonalnie wzmacniający zapewnienie jakości, może się okazać biurokratyczną uciążliwością. Kontrowersje może budzić rozszerzenie możliwości kontroli przez urzędy pracy wydatkowania środków KFS. Kontrowersje może budzić rozszerzenie możliwości kontroli przez urzędy pracy wydatkowania środków KFS. Kontrola może dotyczyć zarówno podmiotu wsparcia, jak też podmiotu realizującego usługę.
Projekt określa zasadę ustalania środków KFS w roku budżetowym. Bez wchodzenia w szczegóły można przewidywać, że pula będzie większa niż w ostatnich trzech latach, ale nie taka, jak postulowana przez stronę społeczną od lat.
Opracowanie:
Andrzej Lech - Doradca Zarządu
andrzej.lech@pifs.org.pl, 19 października 2022 r.
Wspieranie wysokiej jakości usług rozwojowych i zarządzania firmami szkoleniowymi i doradczymi leży nam na sercu od początku istnienia PIFS, dlatego w 2007 roku została opracowana pierwszą wersję Kodeksu Dobrych Praktyk PIFS, który określał preferowane zachowania i postawy z punktu widzenia dobrego imienia branży, obowiązującego prawa, fundamentalnych zasad funkcjonowania środowiska i ochrony interesów branży. W 2012 roku udostępniliśmy nasz branżowy standard jakości, jakim był Standard Usług Szkoleniowych, przyjęty przez ponad 200 firm.
